Σχεδιάζοντας προσβάσιμες πόλεις
Γράφει ο Γαβριήλ Κουρής, Κοινωνικός, Πολιτικός Επιστήμων,
Ειδικός Σύμβουλος Δήμου Κισάμου
Τα τελευταία χρόνια αρκετές Ευρωπαϊκές πόλεις, αναγνωρίζοντας και προασπίζοντας το δικαίωμα της ελεύθερης, ισότιμης και κυρίως ανεμπόδιστης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία αλλά όλων των πολιτών στο δημόσιο χώρο και στις δημόσιες υποδομές και τη σημασία διαμόρφωσης των κατάλληλων προϋποθέσεων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη συμμετοχή του συνόλου των πολιτών τους στις κοινωνικές, οικονομικές και άλλες λειτουργίες των πόλεων, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και υλοποιούν πολιτικές με στόχο τη βελτίωση της προσβασιμότητας και τη δημιουργία πόλεων χωρίς εμπόδια.
Η δημιουργία περισσότερων προσβάσιμων πόλεων για τα άτομα με αναπηρία αποτελεί άλλωστε κύριο τμήμα της συνολικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αναπηρία 2010-2020, η οποία παρέχει το γενικό πλαίσιο δράσης στον τομέα της αναπηρίας και της προσβασιμότητας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να συμπληρώσει και να στηρίξει τη δράση των Kρατών Mελών ενώ η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατάξεις για την προσβασιμότητα σε διάφορους τομείς, όπως οι μεταφορές και οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής επικοινωνίας.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα Eυρωπαϊκών πόλεων που έχουν υλοποιήσει ολοκληρωμένες στρατηγικές για τη βελτίωση της προσβασιμότητας ....
...σε θεμελιώδεις πτυχές της ζωής στην πόλη, όπως στο δομημένο περιβάλλον, στις δημόσιες - δημοτικές εγκαταστάσεις και υπηρεσίες, στις μεταφορές - έχουν βραβευτεί γι’ αυτό - είναι το Βερολίνο (Γερμανία), η Βαρκελώνη (Ισπανία), το Σάλτσμπουργκ (Αυστρία), το Γκέτεμποργκ (Σουηδία), η Στοκχόλμη (Σουηδία) κ.α.
Στην Ελλάδα από την άλλη, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση πολιτικών για τη βελτίωση της προσβασιμότητας δεν φαίνεται να βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες των τοπικών αρχών, με ελάχιστες (φωτεινές) εξαιρέσεις, όπως π.χ. η πόλη της Κομοτηνής (που κατά γενική ομολογία θεωρείται η πιο προσβάσιμη πόλη στην Ελλάδα για άτομα με κινητικά προβλήματα), η πόλη του Ρεθύμνου, η πόλη του Αμαρουσίου, κ.α.
Γενική διαπίστωση αποτελεί πως οι όποιες προσπάθειες λαμβάνουν χώρα τα τελευταία χρόνια στους Ελληνικούς Δήμους, έχουν έναν αποσπασματικό χαρακτήρα, δίχως να εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική βελτίωσης της προσβασιμότητας αποτυπωμένη στις πολιτικές και τους κανονισμούς του εκάστοτε Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Το παράδειγμα του Δήμου Ρέθυμνης
Μια από τις πλέον αξιόλογες πρωτοβουλίες που έχουν υλοποιηθεί το τελευταίο διάστημα σε επίπεδο Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη βελτίωση της καθολικής προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία, είναι αυτή του Δήμου Ρεθύμνης - ο οποίος σε συνεργασία με το Δήμο Αγίας Νάπας (Κύπρος) και την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - προχώρησε στο πλαίσιο του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας «Ελλάδα - Κύπρος 2007 - 2013» στην υλοποίηση παρεμβάσεων ανάπτυξης και βελτίωσης των υποδομών και γενικότερα των συνθηκών προσβασιμότητας σε χώρους και υπηρεσίες, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της ελκυστικότητας και ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος της πόλης στην κατεύθυνση, αφενός της προσέλκυσης μιας πολυπληθούς ομάδας στόχου (των ατόμων με αναπηρία), η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει προσεγγιστεί, αλλά και αφετέρου της ταυτόχρονης βελτίωσης των συνθηκών καθημερινής διαβίωσης των πολιτών τους με αναπηρία στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης, καθόσον τις νέες εξυπηρετήσεις, εκτός των επισκεπτών, απολαμβάνουν και τα άτομα με αναπηρία.
Μεταξύ των δράσεων που υλοποιήθηκαν προσφάτως και οι οποίες ήρθαν να προστεθούν σε μια σειρά ολοκληρωμένων παρεμβάσεων - αστικών αναπλάσεων συνδυασμένων με πολεοδομικές και κυκλοφοριακές παρεμβάσεις - περιλαμβάνονταν τεχνικά έργα βελτίωσης της προσβασιμότητας στο φρούριο της Φορτέτζας, στην Δημοτική Πινακοθήκη Ρεθύμνου, στο Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου και στη γύρω περιοχή (αισθητική και λειτουργική ανάπλαση της οδού Τρανταλλίδου με κύριο στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης κίνησης των πεζών από και προς το νοσοκομείο, με ιδιαίτερη μέριμνα για την προσβασιμότητα των ΑμεΑ), η τοποθέτηση διάδρομων πρόσβασης ΑμεΑ σε πέντε παραλίες του Δήμου Ρεθύμνου ενώ υπήρξε και τοποθέτηση συστημάτων ηχητικής ειδοποίησης ατόμων με προβλήματα όρασης σε υφιστάμενους σηματοδότες της πόλης.
Επίσης, μεταξύ των παραδοτέων του έργου υπήρξε η δημιουργία και έκδοση ενός πρότυπου Τουριστικού Οδηγού τόσο σε συμβατική μορφή, όσο και σε μορφή braille, ο οποίος περιλαμβάνει πληροφορίες για την προσβασιμότητα στις τουριστικές υποδομές και υπηρεσίες των δύο Δήμων, οι οποίες κρίθηκαν κατάλληλες για επισκέπτες με διαφορετικές μορφές αναπηρίας όσο και η δημιουργία μιας σύγχρονης, πλήρως προσβάσιμης Δικτυακής Πύλης www.prosbasimes-poleis.eu η οποία έχει ενσωματώσει σε ένα ενιαίο, προσβάσιμο και φιλικό για όλους περιβάλλον πληροφορίες για το έργο, τις δράσεις και τα αποτελέσματα του, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής έκδοσης του Οδηγού, καθώς επίσης και μια σειρά από χρήσιμες ηλεκτρονικές εφαρμογές και υπηρεσίες. Χαρακτηριστικό δε της Δικτυακής Πύλης, είναι ότι δημιουργήθηκε με την ενεργή συμμετοχή ατόμων με αναπηρία σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης αυτής και συμμορφώνεται πλήρως με τις οδηγίες της Κοινοπραξίας του Παγκόσμιου Ιστού W3C/WCAG, έκδοση 2.0, σε επίπεδο συμμόρφωσης «ΑΑΑ».
Η υλοποίηση του προαναφερόμενου έργου και κυρίως του Τουριστικού Οδηγού - που μπορεί να χαρακτηριστεί και ως ένα παράδειγμα καλής πρακτικής - αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς μέσω αυτού αξιοποιείται ένας νέος τρόπος προσέλκυσης Ελλήνων και ξένων τουριστών με αναπηρία, στη βάση των ιδιαίτερων αναγκών τους, και πιο συγκεκριμένα μέσω της παροχής ενημέρωσης σχετικά με την προσβασιμότητα των ξενοδοχείων, των παραλιών, των χώρων πολιτισμού, εστίασης, αναψυχής, διασκέδασης κ.α. Είναι δε σαφές ότι ο Οδηγός λειτουργεί ως πυξίδα για κάθε επισκέπτη με αναπηρία, εφόσον του δίνει τη δυνατότητα, βάσει της προσβασιμότητας των παρεχόμενων υποδομών και υπηρεσιών, να επιλέξει να επισκεφτεί περιοχές φυσικού κάλλους, μοναστήρια, ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους καθώς επίσης και να συμμετάσχει στα τοπικά έθιμα και τα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου, να απολαύσει τη γνήσια Κρητική διατροφή και να γνωρίσει τη φιλοξενία των κατοίκων.
Εν κατακλείδι πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η προσβασιμότητα είναι αυτή που θα προσδιορίσει εν πολλοίς τη φυσιογνωμία και την ταυτότητα των πόλεων του μέλλοντος καθώς μέσω αυτής μπορεί να επιτευχθεί τόσο η ποιοτική αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και ο εμπλουτισμός των παρεχόμενων υπηρεσιών μιας πόλης όσο και η ενίσχυση των κοινωνικών, οικονομικών και άλλων λειτουργιών αυτής με βασικό στόχο και ζητούμενο τη διασφάλιση της ισότητας, της αυτονομίας και της ανεμπόδιστης άσκησης του δικαιώματος στην επιλογή των ΑμεΑ και όχι μόνο.
ΠΗΓΗ
Γράφει ο Γαβριήλ Κουρής, Κοινωνικός, Πολιτικός Επιστήμων,
Ειδικός Σύμβουλος Δήμου Κισάμου
Τα τελευταία χρόνια αρκετές Ευρωπαϊκές πόλεις, αναγνωρίζοντας και προασπίζοντας το δικαίωμα της ελεύθερης, ισότιμης και κυρίως ανεμπόδιστης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία αλλά όλων των πολιτών στο δημόσιο χώρο και στις δημόσιες υποδομές και τη σημασία διαμόρφωσης των κατάλληλων προϋποθέσεων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη συμμετοχή του συνόλου των πολιτών τους στις κοινωνικές, οικονομικές και άλλες λειτουργίες των πόλεων, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και υλοποιούν πολιτικές με στόχο τη βελτίωση της προσβασιμότητας και τη δημιουργία πόλεων χωρίς εμπόδια.
Η δημιουργία περισσότερων προσβάσιμων πόλεων για τα άτομα με αναπηρία αποτελεί άλλωστε κύριο τμήμα της συνολικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αναπηρία 2010-2020, η οποία παρέχει το γενικό πλαίσιο δράσης στον τομέα της αναπηρίας και της προσβασιμότητας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να συμπληρώσει και να στηρίξει τη δράση των Kρατών Mελών ενώ η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατάξεις για την προσβασιμότητα σε διάφορους τομείς, όπως οι μεταφορές και οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής επικοινωνίας.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα Eυρωπαϊκών πόλεων που έχουν υλοποιήσει ολοκληρωμένες στρατηγικές για τη βελτίωση της προσβασιμότητας ....
...σε θεμελιώδεις πτυχές της ζωής στην πόλη, όπως στο δομημένο περιβάλλον, στις δημόσιες - δημοτικές εγκαταστάσεις και υπηρεσίες, στις μεταφορές - έχουν βραβευτεί γι’ αυτό - είναι το Βερολίνο (Γερμανία), η Βαρκελώνη (Ισπανία), το Σάλτσμπουργκ (Αυστρία), το Γκέτεμποργκ (Σουηδία), η Στοκχόλμη (Σουηδία) κ.α.
Στην Ελλάδα από την άλλη, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση πολιτικών για τη βελτίωση της προσβασιμότητας δεν φαίνεται να βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες των τοπικών αρχών, με ελάχιστες (φωτεινές) εξαιρέσεις, όπως π.χ. η πόλη της Κομοτηνής (που κατά γενική ομολογία θεωρείται η πιο προσβάσιμη πόλη στην Ελλάδα για άτομα με κινητικά προβλήματα), η πόλη του Ρεθύμνου, η πόλη του Αμαρουσίου, κ.α.
Γενική διαπίστωση αποτελεί πως οι όποιες προσπάθειες λαμβάνουν χώρα τα τελευταία χρόνια στους Ελληνικούς Δήμους, έχουν έναν αποσπασματικό χαρακτήρα, δίχως να εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική βελτίωσης της προσβασιμότητας αποτυπωμένη στις πολιτικές και τους κανονισμούς του εκάστοτε Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Το παράδειγμα του Δήμου Ρέθυμνης
Μια από τις πλέον αξιόλογες πρωτοβουλίες που έχουν υλοποιηθεί το τελευταίο διάστημα σε επίπεδο Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη βελτίωση της καθολικής προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία, είναι αυτή του Δήμου Ρεθύμνης - ο οποίος σε συνεργασία με το Δήμο Αγίας Νάπας (Κύπρος) και την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - προχώρησε στο πλαίσιο του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας «Ελλάδα - Κύπρος 2007 - 2013» στην υλοποίηση παρεμβάσεων ανάπτυξης και βελτίωσης των υποδομών και γενικότερα των συνθηκών προσβασιμότητας σε χώρους και υπηρεσίες, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της ελκυστικότητας και ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος της πόλης στην κατεύθυνση, αφενός της προσέλκυσης μιας πολυπληθούς ομάδας στόχου (των ατόμων με αναπηρία), η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει προσεγγιστεί, αλλά και αφετέρου της ταυτόχρονης βελτίωσης των συνθηκών καθημερινής διαβίωσης των πολιτών τους με αναπηρία στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης, καθόσον τις νέες εξυπηρετήσεις, εκτός των επισκεπτών, απολαμβάνουν και τα άτομα με αναπηρία.
Μεταξύ των δράσεων που υλοποιήθηκαν προσφάτως και οι οποίες ήρθαν να προστεθούν σε μια σειρά ολοκληρωμένων παρεμβάσεων - αστικών αναπλάσεων συνδυασμένων με πολεοδομικές και κυκλοφοριακές παρεμβάσεις - περιλαμβάνονταν τεχνικά έργα βελτίωσης της προσβασιμότητας στο φρούριο της Φορτέτζας, στην Δημοτική Πινακοθήκη Ρεθύμνου, στο Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου και στη γύρω περιοχή (αισθητική και λειτουργική ανάπλαση της οδού Τρανταλλίδου με κύριο στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης κίνησης των πεζών από και προς το νοσοκομείο, με ιδιαίτερη μέριμνα για την προσβασιμότητα των ΑμεΑ), η τοποθέτηση διάδρομων πρόσβασης ΑμεΑ σε πέντε παραλίες του Δήμου Ρεθύμνου ενώ υπήρξε και τοποθέτηση συστημάτων ηχητικής ειδοποίησης ατόμων με προβλήματα όρασης σε υφιστάμενους σηματοδότες της πόλης.
Επίσης, μεταξύ των παραδοτέων του έργου υπήρξε η δημιουργία και έκδοση ενός πρότυπου Τουριστικού Οδηγού τόσο σε συμβατική μορφή, όσο και σε μορφή braille, ο οποίος περιλαμβάνει πληροφορίες για την προσβασιμότητα στις τουριστικές υποδομές και υπηρεσίες των δύο Δήμων, οι οποίες κρίθηκαν κατάλληλες για επισκέπτες με διαφορετικές μορφές αναπηρίας όσο και η δημιουργία μιας σύγχρονης, πλήρως προσβάσιμης Δικτυακής Πύλης www.prosbasimes-poleis.eu η οποία έχει ενσωματώσει σε ένα ενιαίο, προσβάσιμο και φιλικό για όλους περιβάλλον πληροφορίες για το έργο, τις δράσεις και τα αποτελέσματα του, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής έκδοσης του Οδηγού, καθώς επίσης και μια σειρά από χρήσιμες ηλεκτρονικές εφαρμογές και υπηρεσίες. Χαρακτηριστικό δε της Δικτυακής Πύλης, είναι ότι δημιουργήθηκε με την ενεργή συμμετοχή ατόμων με αναπηρία σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης αυτής και συμμορφώνεται πλήρως με τις οδηγίες της Κοινοπραξίας του Παγκόσμιου Ιστού W3C/WCAG, έκδοση 2.0, σε επίπεδο συμμόρφωσης «ΑΑΑ».
Η υλοποίηση του προαναφερόμενου έργου και κυρίως του Τουριστικού Οδηγού - που μπορεί να χαρακτηριστεί και ως ένα παράδειγμα καλής πρακτικής - αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς μέσω αυτού αξιοποιείται ένας νέος τρόπος προσέλκυσης Ελλήνων και ξένων τουριστών με αναπηρία, στη βάση των ιδιαίτερων αναγκών τους, και πιο συγκεκριμένα μέσω της παροχής ενημέρωσης σχετικά με την προσβασιμότητα των ξενοδοχείων, των παραλιών, των χώρων πολιτισμού, εστίασης, αναψυχής, διασκέδασης κ.α. Είναι δε σαφές ότι ο Οδηγός λειτουργεί ως πυξίδα για κάθε επισκέπτη με αναπηρία, εφόσον του δίνει τη δυνατότητα, βάσει της προσβασιμότητας των παρεχόμενων υποδομών και υπηρεσιών, να επιλέξει να επισκεφτεί περιοχές φυσικού κάλλους, μοναστήρια, ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους καθώς επίσης και να συμμετάσχει στα τοπικά έθιμα και τα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου, να απολαύσει τη γνήσια Κρητική διατροφή και να γνωρίσει τη φιλοξενία των κατοίκων.
Εν κατακλείδι πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η προσβασιμότητα είναι αυτή που θα προσδιορίσει εν πολλοίς τη φυσιογνωμία και την ταυτότητα των πόλεων του μέλλοντος καθώς μέσω αυτής μπορεί να επιτευχθεί τόσο η ποιοτική αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και ο εμπλουτισμός των παρεχόμενων υπηρεσιών μιας πόλης όσο και η ενίσχυση των κοινωνικών, οικονομικών και άλλων λειτουργιών αυτής με βασικό στόχο και ζητούμενο τη διασφάλιση της ισότητας, της αυτονομίας και της ανεμπόδιστης άσκησης του δικαιώματος στην επιλογή των ΑμεΑ και όχι μόνο.
ΠΗΓΗ
Βάσει αυτού του άρθρου, και ως μητέρα με μικρά παιδιά, σας ζητάω κάτι παρεμφερές. Κάντε πάλι μια βόλτα στη Σκαλίδη. Βγάλτε φωτογραφίες και δημοσιεύσετε τις. Η Κατάσταση απελπιστική. Κάποια καφέ, σουβλατζίδικα κλπ, έχουν κλείσει με τα τραπέζια τους όλη τη πρόσβαση. Μηχανάκια και αυτοκίνητα παρκαρισμένα πάνω στις διόδους των ΑΜΕΑ. Έλεος πια... που πρέπει να μιλήσουμε για να γίνει κάτι ? μόνο με καταγγελία λειτουργεί ο νόμος ??
ΑπάντησηΔιαγραφή