ΑΜΦΙΠΟΛΗ.....ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

Η μεγάλη μαρμάρινη θύρα είναι σπασμένη. Τα κεφάλια των σφιγγών, μαζί και τα φτερά τους κόπηκαν και πετάχτηκαν στο εσωτερικό του τάφου, περίπου 14 μέτρα από την είσοδο. Τα χέρια των καρυάτιδων σπασμένα και επίσης το κεφάλι της μιας (δεξιάς) Καρυάτιδας σπασμένο. Η ψηφιδωτή παράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης είναι καταστρεμμένη κυκλικά στο κέντρο, εκεί όπου μάλλον είχε στερεωθεί, πάνω στο ψηφιδωτό, κάποιο σημαντικό αντικείμενο (ίσως εστία φωτιάς, ίσως βωμός εναπόθεσης νεκρικών δώρων), το οποίο αφαιρέθηκε βίαια κ.λ.π.
Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι ο τάφος, όχι απλά συλήθηκε, αλλά ότι έπεσε κυριολεκτικά θύμα βανδαλισμού από μίσος, πριν όμως την πρόσχωσή του.  Ο στόχος των βανδάλων δεν ήταν απλά να πάρουν πολύτιμα αντικείμενα και να φύγουν, αλλά να καταστρέψουν συμβολικά (όχι ολοκληρωτικά) το μνημείο.
Ανακύπτει όμως το ερώτημα. Αφού ήθελαν να το καταστρέψουν (έστω συμβολικά) για κάποιο προσωπικό λόγο, τότε γιατί το έθαψαν απ’ έξω και κυρίως από μέσα με το επιμελές γέμισμα χώματος μέχρι την οροφή, και με διπλούς τοίχους από μεγάλες ασήκωτες πέτρες, ώστε κανείς να μην μπορεί να εισέλθει εντός αυτού; Τι νόημα είχε αυτή η απόλυτη απομόνωσή του τάφου από τον υπόλοιπο κόσμο; Μάλιστα, οι σχετικές εργασίες απομόνωσης του μνημείου, αφενός θα κόστισαν πολλά χρήματα, αφετέρου θα απαιτήθηκαν πολύς χρόνος και αρκετοί εργάτες και φυσικά δεν θα μπορούσαν να γίνουν όλα αυτά εν αγνοία των τότε επίσημων αρχών. 
Από το άλλο μέρος, όλοι προφανώς αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό το τόσο λαμπερό και πλούσιο μνημείο δεν έγινε για να εξαφανιστεί μέσα στο χώμα, αλλά για να είναι επισκέψιμο. Τα δεδομένα μάλλον δείχνουν ότι το μνημείο αυτό για άλλο λόγο έγινε και για άλλο τελικά χρησιμοποιήθηκε. 
Το δικό μας συμπέρασμα είναι ότι αυτός ή αυτοί που τραυμάτισαν το μνημείο και ταυτόχρονα το απομόνωσαν, θα πρέπει να έθαψαν εντός αυτού κάτι πολύ μισητό και προβληματικό γι’ αυτούς, ώστε να μην μπορεί κανείς να το προσεγγίσει εύκολα.   
Το τελευταίο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι πότε έγινε ο βανδαλισμός του τάφου και φυσικά η πλήρωσή του με το χώμα και η απομόνωσή του από τον έξω κόσμο. Αν αυτό έγινε επί εποχής του Κάσσανδρου, τότε πιστεύουμε ότι έχουμε απαντήσεις στα ερωτήματά μας. Αν έγινε σε μεταγενέστερη εποχή, τότε είναι ακόμα άγνωστο γιατί έγινε.
Πέτρος Χασάπης