ΚΡΗΤΙΚΗ ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ 1903

Πρωτεύουσα επαρχίας Κισάμου το Καστέλλιον, μετά Ειρηνοδικείου β' τάξεως, ταχυδρομικού γραφείου, Υπομοιραρχίας μετά Φυλακών καταδίκων, Λιμενικής επιστασίας, υποτελωνείο α' τάξεως, Επισκοπή.
Αποτελείται εκ των συνοικιών Καμάρας, Κουνουπίτσας, και Πύργου. Έχει Τζαμί, εμπορικά καταστήματα, καλούς ναούς και Σχολεία. Υπάρχει Ελληνικόν σχολείο και εν Παρθεναγωγείον. 
Παρθεναγωγείον υπάρχει και στα Τοπόλια και στις Καλάθενες. Δημοτικά σχολεία υπάρχουν στα χωριά:
Πάνω Παλαιόκαστρο- Βουλγάρω -Δραπανιά- Καπετανιανά- Καλάθεναις- Καμάρα- Κουκουναρά- Κουντουφιανά- Λουσακιαίς- Παντελιανά- Συρικάρι- Τοπόλια.
Τα χωριά Αζωγυρές- Άγιος Γεώργιος -Ζερβιανά- Καμάρτζος- Καλυβιανή- Καρεφυλλιανά- Λαρδάς- Κουντουφιανά- Μουμιανά- Ντοκιανά- Παππαδημητριανά- Πιπεριανά- Τράχιλος- Μετόχι- Φουρνάδων, αποτελούσαν τον πρώην δήμο Μεσογείων!

Αρχαιολογική πληροφορία
"Είχε λαμπρόν θέατρον, οι στύλοι και κίονες εισίν εγκατωκοδομημένοι εν τοις τοίχεσι του Καστελλίου, επί Λοιχέρου εσώζεντο τάφοι και μωσαϊκόν. Εν τω προ ετών οίκο δομηθέντι ναώ ετέθησαν τεσσάρες κίονες εκ των του θεάτρου και πολλοί εισί καταβυθισμένοι εν τη αρχαία προκυμαία, ούτως έκειτο όπου νυν Μαύρος Μώλος.
Είνε εκτεσμένη και κατωκημένη το πλείστον εντός Ενετικού φρουρίου."

Για το αρχαίο θέατρο είναι γνωστό ότι βρισκόταν δυτικά της πλατείας του ΟΤΕ και 4 κολώνες του υπάρχουν στον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα προέρχονται από αυτό. Πίσω από το Μαύρο Μώλος υπάρχουν βυθισμένες κολώνες (μάλλον τις πήγαιναν για πούλημα). Τώρα άγνωστο παραμένει ποιο είναι το επί Λοιχέρου!!!