ΠΑΜΕ ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΕΛΙΟΥ; ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ

Μέρος VIII

Γράφει η Ευτυχία δεσποτάκη 

Φώτο Παπαδάκης Ιωάννης

Ιδιαίτερη πινελιά τα πρόσφατα χρόνια αποτελούσαν τα παιδιά με τα ποδήλατα

που πηγαινοέρχονταν απάνω κάτω, από τη μια  άκρη της αγοράς ως την άλλη. Αλλά και τις καθημερινές που τα μαγαζιά ήταν ανοιχτά έξω από κάθε μαγαζί ήταν καρέκλες που καθόταν άνθρωποι, κυρίως η οικογένεια του καταστηματάρχη με φίλους περαστικούς και απολάμβαναν το καλοκαιρινό βραδάκι με κουβέντες και χωρατά και μένα πολύ με στεναχωρούσε που εμείς δεν είχαμε μαγαζί στην αγορά να καθίζομε έξω απ αυτό το καλοκαίρι.

Στην αγορά αυτών των χρόνων δεν έρχονταν οι προμηθευτές. Οι παραγγελίες γινόταν στον παραγγελιοδόχο, ο οποίος έφευγε κάθε πρωί με το λεωφορείο για τα Χανιά εκτελούσε τις παραγγελίες και επέστρεφε το απόγευμα με το φορτηγό φορτωμένο και άφηνε σε κάθε μαγαζί ό,τι είχε παραγγελθεί. Παραγγελιοδόχος συνεπής εκείνα τα χρόνια ήταν ο Μανώλης ο Μαρεντάκης ή Γκρας, ο Μωραιτάκης, ο Κτύπος (Ψωματάκης).

Η ΠΡΩΤΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΟΥΠΑ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΝΩΛΗ ΜΑΡΕΤΝΤΑΚΗ

Οι ανακοινώσεις οι διάφορες και οι επείγουσες, γινόταν από τον τελάλη. Τέτοιος ήταν ο Χαραλάμπης ο Παπασταματάκης από την Καμάρα, που με στεντόρεια φωνή φώναζε την ανακοίνωση και ακουγόταν σε όλη την αγορά και μέχρι το γεφυράκι.

Κυρίως ανακοίνωνε το έργο του σινεμά, ή κάποιο θέατρο περαστικό ή χορό ή συγκέντρωση ή εκδήλωση 

Αυτή ήταν η αγορά του 50 -60 και μετά…….

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Ωστόσο η αγορά του Καστελιού είχε κάποιες μέρες την τιμητική της.
Αυτές ήταν:
Του Αγίου Σπυρίδωνος, 12 Δεκεμβρίου.
Ο Άγιος Σπυρίδωνας  πολιούχος της πόλης και  μητροπολιτικός ναός της κωμόπολης, μέχρι που ανοικοδομήθηκε ο ναός της Ευαγγελίστριας, βρίσκεται στην είσοδο δεξιά της κάτω αγοράς, όπως λεγόταν ο δρόμος από κάτω, αργότερα ονομασθείς σε Καμπούρη.

Ανήμερα της εορτής γινόταν η λιτάνευση της εικόνας, ξεκινώντας,από την αρχή της κάτω αγοράς αριστερά, έφτανε στην πλατεία, ανέβαινε και περνούσε όλη την αγορά. Περνώντας την αγορά έβλεπες όλοι οι καταστηματάρχες έξω από τα μαγαζιά τους, τα κουρεία και το φαρμακείο να ραίνουν με κολόνια, ανθόνερο και οι γυναίκες από τα μπαλκόνια, με αναμμένα τα θυμιατά να στέλνουν θυμίαμα.

Ακριβώς η ίδια εικόνα και κατά την περιφορά του επιταφίου, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής
Κατά τις δύο μεγάλες εθνικές εορτές, 28 Οκτωβρίου και 25 Μαρτίου η αγορά σημαιοστολισμένη από άκρη σε άκρη, ήταν ο χώρος της παρέλασης των σχολείων η δε  πλατεία Τζανακάκη, χώρος για τους εθνικούς χορούς από το Γυμνάσιο, μετά την παρέλαση.

Η αγορά έφτανε στο αποκορύφωμα της, την Μεγάλη Παρασκευή όπου κατέβαιναν οι περισσότεροι άνθρωποι της γύρω περιοχής άνδρες και γυναίκες, να ψωνίσουν για το Πάσχα, από ρούχα, έως τρόφιμα, το ανάλογο αρνί ή κατσίκι και το προσφάι, μυζήθρα για τα καλιτσούνια. Έκαναν τις περασάδες τους, για να καθίσουν μετά σε κάποιο καφενείο ή ζαχαροπλαστείο ή και στο εστιατόριο με σαρακοστιανά. Ήταν μια ευκαιρία για σεργιάνι, αλλά και ευκαιρία, να δει ο νέος την κοπέλα που του προξένευαν από μακριά. Πολλοί γάμοι είχαν την αρχή τους στο παζάρι της Μ.Παρασκευής.
Γύρω στις αρχές  του 1960 εισάγονται και σαν θεσμός οι γιορτές των

Γραμβουσίων(φώτο) με εισήγηση του τότε επισκόπου Ειρηναίου, μακαριστού σήμερα, με σκοπό την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας. Συνήθως αυτές οι γιορτές άρχιζαν με ένα βυζαντινό εσπερινό στον Μιχαήλ Αρχάγγελο της αγοράς, με τη συμμετοχή όλων των ιερέων Κισάμου και Σελίνου, ανάλογη ομιλία για το  ρόλο που διαδραμάτισε το κάστρο της Γραμπούσας στους αγώνες για την απελευθέρωση. Στις εορτές αυτές συμπεριλαμβανόταν και ο κρητικός γάμος,καθώς και γιορτή του κρασιού, με εκδηλώσεις που πραγματοποιούνταν μέσα στην αγορά και την πλατεία. Η πομπή του κρητικού γάμου περνούσε μέσα από την αγορά, στα δε μπαλκόνια της αγοράς οι γυναίκες είχαν κρεμάσει παλια υφαντά.
Την έγνοια του και για την αγορά είχε πάντα ο Μακαριστός Ειρηναίος ο οποίος έρχεται ως επίσκοπος το 1958. Επισκέπτεται όλα τα μαγαζιά κατά καιρούς και συζητά με τους εμπόρους. Μετά την επίσκεψη, φεύγοντας τους έλεγε

χαριτολογώντας: «Εγώ έρχομαι στο μαγαζί σας,να έρχεστε κι εσείς στο δικό μου». Είχε δε την άποψη και την εξέφραζε, ότι ο έμπορας δε μπορεί μόνο να ζυγίζει και να πουλεί αλλά να συμμετέχει και στην πνευματική ζωή του τόπου.
Εκ περιτροπής οι περισσότεροι  έμποροι είχαν χρηματίσει επίτροποι στην εκκλησία,με εισήγηση του Δεσπότη.
Το σύνολο των εμπόρων ήταν οργανωμένο σε «εμπορικό σύλλογο», με αξιόλογη παρουσία, που βοηθούσε ο εκάστοτε πρόεδρος.
Σημαντική ήταν για πολλά χρόνια η παρουσία ως προέδρου του, Κώστα Μουντάκη, που και μαγαζί είχε και το σπίτι του ήταν μέσα στην αγορά. Παλαιότερο πρόεδρο θυμάμαι και το Σπύρο Μαρή.
Τέλος η αγορά γιόρταζε και στις 8 του Νοέμβρη εορτή του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, μιας και το εκκλησάκι της πλατείας ήταν αφιερωμένο στη χάρη του.