Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ

Ο Σπύρος Καγιαλές Καγιαλεδάκης, μετά τον Βομβαρδισμό του Ακρωτηρίου, έγινε γνωστός και ως «τσικι ντάν». Όπως γράφει ο Ν. Β. Πετρουλάκης στην εφημερίδα «Φωνή του Αποκορώνου» (φύλλο Δεκεμβρίου 1995), «το παράξενο αυτό άκουσμα, ήταν ο απόηχος από το σκάσιμο της οβίδας. Γι’ αυτό και συνήθιζε να απαντά στους άλλους: “Μπόμπα νταν”, μιμούμενος τον ήχο από την πρόσκρουση της οβίδας στο έδαφος, που όλα αυτά συμβόλιζαν την ηρωική πράξη στο Ακρωτήρι».
Ο Σπύρος Καγιαλές γεννήθηκε το 1872. Ο πατέρας του Δημήτρης, καταγόταν από τη Γραμβούσα και ήλθε νωρίς, μαζί με την οικογένειά του, από τα Καμπιά και εγκαταστάθηκε στην οδό Λάκων, στη Χαλέπα. Όταν αργότερα εγκαταστάθηκαν εκεί και τα παιδιά του με τις οικογένειές τους, ολόκληρη η γειτονιά αποκλήθηκε «Καγιαλεδιανά».
Η μητέρα του Μαρία, το γένος Ορνεράκη, ήταν από τα Σφακιά.
Όλοι οι άνδρες της οικογένειας έλαβαν......
... μέρος σε όλους τους αγώνες της εποχής τους για την Ελευθερία και την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Στο Ακρωτήρι ο Σπύρος Καγιαλές υπηρέτησε από την αρχή της Επανάστασης του 1897 μαζί με τους αδελφούς του Γιώργο, Μανώλη, Αντώνη και Σήφη. Επίσης, έλαβε μέρος στις μάχες του Δρίσκου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, όπου και πάλι διακρίθηκε για την ανδρεία του και τιμήθηκε με την απονομή ειδικών μεταλλίων και διπλώματος.
Γενναίος πολεμιστής υπήρξε και ο μονάκριβος γιος του Γιώργος, που διακρίθηκε στα πεδία των μαχών στη Μακεδονία, όπου και έπεσε. Ο χαμός του αγαπημένου του γιου, σημάδεψε την υπόλοιπη ζωή του και υπήρξε η πραγματική αιτία του θανάτου του, αργότερα. Από τη γυναίκα του Μαρία, το γένος Καπνισάκη, που ήταν από τα Κοντόπουλα των Κεραμειών, απόκτησε εκτός από τον Γιώργο και μία κόρη, την Ειρήνη, που δε ζει πλέον και την οποία είχε παντρέψει στις Η.Π.Α. με ένα άξιο Κρητικόπουλο, τον Παύλο Μαντά. 
Από την Ειρήνη, απόκτησε τρία εγγόνια, τον Μάκη (που και αυτός δε ζει πια), τη Μαρία (σύζυγο του Γ. Μακρίδη) και την Κατερίνα (σύζυγο του J. Kentz), που ζουν μεν στις Η.Π.Α. αλλά ποτέ δεν έπαψαν να κλείνουν βαθιά στην καρδιά τους την Κρήτη και την Ελλάδα.
Ο Σπύρος Καγιαλές Καγιαλεδάκης πέθανε στη Χαλέπα στις 5 Σεπτεμβρίου 1929 και αναπαύεται στον τάφο της οικογένειας στο νεκροταφείο της Αγίας Φωτεινής Χαλέπας.
Ο ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΓΙΑΛΕΣ ΚΑΓΙΑΛΕΔΑΚΗΣ 
Από το Ακρωτήρι έλειψε μόνο ο μικρότερος αδελφός του Σπύρου, ο Στάθης (1886-1963), που τότε ήταν μόλις 11 ετών και παρά τη θέλησή του, τα αδέλφια του δεν τον άφησαν να βγει μαζί τους στο αντάρτικο. Όταν όμως ανδρώθηκε, έδωσε το «παρών» σε όλους τους Αγώνες για την Ελευθερία και την Ανεξαρτησία της πατρίδας. 
Το 1912-13 και ενώ βρισκόταν ήδη μετανάστης στην Αίγυπτο, επέστρεψε στην πατρίδα εθελοντής, κατατάχτηκε στον Ελληνικό Στρατό, στον «Ιερό Λόχο των Κρητών» και πολέμησε γενναία στις μάχες του Μπιζανίου, του Κιλκίς-Λαχανά και αλλού.
Στο Μπιζάνι, με παράτολμη καταδρομή κατά του οχυρού, ηρωισμό και αυταπάρνηση, προσέφερε σπουδαίες υπηρεσίες. Στο λαχανά πολέμησε με μοναδική ανδρεία και εισήλθε πρώτος στο χωριό. Για τον ηρωισμό του τιμήθηκε με χρυσά παράσημα και πρόταση για απονομή τιμητικού βαθμού, την οποία δεν αποδέχθηκε από ταπεινοφροσύνη. Επίσης έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού στο Αρχιπέλαγος κατά τα επόμενα χρόνια, από τις οποίες αποχώρησε μόνο αφού δέχθηκε σοβαρά τραύματα. Δύο βόλια από τα τραύματα αυτά, έφερε στο σώμα του το υπόλοιπο της ζωής του και έφυγε με αυτά.
Από τη σύζυγό του Αργυρώ, κόρη του Ανδρέα Βουτσάκη από τη Σπλάντζια των Χανίων και απόγονο του Πάπα Πίου Χ (η μητέρα της Φωτεινή το γένος Μπενετίτο, ήταν ανηψιά του, αλλά είχε ασπαστεί την Ορθοδοξία), απόκτησε τον Γιώργο (έλαβε μέρος στην Αντίσταση κατά των Γερμανών και υπερασπίστηκε την εθνική ενότητα στον Εμφύλιο), τη Μαρία, τη Φωτεινή  (και τα τρία παιδιά έχασε νωρίς, μετά την Γερμανική Κατοχή και τις κακουχίες) και τον Σπύρο Καγιαλεδάκη (15), που διενέργησε την ιστορική έρευνα στο βιβλίο, διακεκριμένο πολιτικό επιστήμονα και νομικό, που έκανε λαμπρή καριέρα στον τελωνειακό κλάδο, φτάνοντας νωρίς στην ανώτατη βαθμίδα της υπηρεσίας, ενώ με την αποχώρησή του, του απονεμήθηκε ο τίτλος του Επίτιμου Διευθυντή του υπουργείου Οικονομικών.
Από το γιο του Σπύρο και τη νύφη του Δέσποινα, το γένος Γαρεδάκη (16), ο Στάθης Καγιαλές Καγιαλεδάκης απόκτησε δύο εγγόνια, τον δημοσιογράφο Στάθη (συγγραφέα του βιβλίου και δημιουργό της ιστοσελίδας) και το σκηνοθέτη-μουσικό Γιώργο, τα οποία δεν πρόλαβε να κρατήσει στην αγκαλιά του και έφυγε με το παράπονο…
ΠΗΓΗ