ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ

... ο πολιούχος μας.

Γράφει η Δεσποτάκη Ευτυχία
Τίμα το δαιμόνιον αεί μεν, μάλιστα δε μετά της πόλεως (Ισοκράτης)  
(Να τιμάς  τα θεία  πάντοτε, προ πάντων, όμως, μαζί  με τους άλλους ανθρώπους)
Το Θρησκευτικό συναίσθημα, γέννημα της αγωνίας του ανθρώπου για το  ανερμήνευτο, το δύσκολο και το τυχαίο είναι άρρηκτα δεμένο με την ψυχή  του ανθρώπου. Έτσι οι θρησκείες αποτέλεσαν θεσμό των οργανωμένων κοινωνιών και συντέλεσαν και συντελούν στη συνοχή των κοινωνιών.
Το ιερατείο, η εκκλησία υπάρχει σε όλες τις κοινωνίες και λειτουργεί γύρω από το ναό, το βωμό και την εκκλησία. Τα περισσότερα αρχαιολογικά ευρήματα  έχουν σχέση με τη θρησκεία. Ο ιστορικός Πολύβιος αναφέρει: Εύροις δε αν επιών και πόλεις ατειχίστους, αγραμμάτους, αβασιλεύτους, αχρημάτους, πόλεις δε άνευ βωμών και ναών ουκ αν εύροις…..(Περιφερόμενος μπορείς να συναντήσεις πόλεις χωρίς τείχη χωρίς καλλιέργεια  γραμμάτων, χωρίς άρχοντα, χωρίς νομίσματα, πόλεις χωρίς ναό και βωμό δε θα συναντήσεις….)
Μνημεία τέχνης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, οι μεγάλοι ναοί θαυμάζονται και προσκυνούνται μέχρι σήμερα.
Ο τόπος μας στη μακραίωνα ιστορία και παράδοση έχει σηματοδοτήσει το θρησκευτικό του συναίσθημα με εκατοντάδες μεγαλοπρεπείς ναούς και ταπεινά εκκλησάκια, φτιαγμένους από την προσφορά των πιστών αφιερωμένους σε αρχαίους θεούς, στον Παντοκράτορα στην Παναγία σε Αγίους και Αγίες.
Σε ατομικό επίπεδο ο άγιος είναι ο προστάτης καθενός και έτοιμος να ακούσει   σιωπηλός την ικεσία, την ευχαριστία τη συγγνώμη, του προσερχόμενου.
Αλλά στην προστασία κάποιου Αγίου έχει ανατεθεί και κάθε πόλη. Ιδιαίτερη σημασία στην ορθόδοξη χριστιανική μας παράδοση έχει ο Πολιούχος Άγιος. Ο πολιούχος άγιος συνδέεται με την ιστορία του τόπου, σώζει από επιδρομές αλλοφύλων, από λοιμούς, προστατεύει. Στο ναό του θα καταφύγει  ο λαός σαν άσυλο, η καμπάνα του θα χτυπήσει σε δύσκολες ώρες.. Άγιος Δημήτριος –Θεσσαλονίκη, Άγιος Μηνάς –Ηράκλειο, Παναγία Χανιά…….
Η εορτή του πολιούχου τιμάται πανηγυρικά και με κάθε επισημότητα. Την ημέρα της εορτής του ο Άγιος μετά τη λειτουργία θα βγει, θα περιπατήσει και θα ευλογήσει την πόλη με τη συνοδεία πολλών πιστών ή σε άλλα μέρη θα βγει το βράδυ της εορτής του μετά από  πανηγυρικό εσπερινό.
Στην Κίσαμο και συγκεκριμένα στο Καστέλι, όπως λεγόταν παλιά πολιούχος είναι ο Άγιος Σπυρίδωνας, επίσκοπος Τριμυθούντος. Είναι κτισμένος σε ένα στενό, με λουλουδιασμένες αυλές στο κέντρο της παλιάς συνοικίας της κωμόπολης, έχει  στενούς γείτονες απλούς ανθρώπους, που τον αγαπούν και τον τιμούν.
Φέροντας και στατικά στοιχεία παλαιότερου ρωμαϊκού ναού, σε ρυθμό βασιλικής, με το μεγαλοπρεπές καμπαναριό του συνδεδεμένος με ιστορικά γεγονότα και την εκπαίδευση του τόπου ήταν για πολλά χρόνια ο μητροπολιτικός ναός του Καστελίου. Το σήμερα σταματημένο ρολόι του μετρούσε για πολλά χρόνια τους  αργούς ρυθμούς της πολίχνης. Για τους παλιούς Καστελιανούς είναι κομμάτι ζωής, Η ασημένια εικόνα του στο προσκυνητάρι και η άλλη αριστερά στο τέμπλο είναι αποθηκευμένες σε μνήμη και ψυχή.
Είναι τριμάρτυρη εκκλησία  αφιερωμένη και στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και στη μεταμόρφωση του Σωτήρος, γι΄ αυτό και συχνά προσδιορίζεται «στο Χριστό» 
 Τόσο το τέμπλο όσο και άλλες φορητές εικόνες έχουν αγιογραφηθεί από τους Καστελιανούς αγιογράφους, μακαριστούς πλέον Ανουσάκη και Θεοδοσάκη. Η μεγάλη του καμπάνα νομίζω, ότι έχει το μελωδικότερο ήχο που έχω ακούσει ποτέ. Από μικρά παιδιά μαθαίναμε το απολυτίκιο του Αγίου μας, μυστηριώδες για μας, καθώς μιλούσε για το χρυσό φίδι, για σύνοδο και ένα κεραμίδι που έγινε νερό και χώμα …μα και για ιάματα….
Η εορτή στις δώδεκα  Δεκεμβρίου, επίσημη αργία, ήταν κάτι ξεχωριστό σαν είμαστε παιδιά και έπαιρνε άλλες διαστάσεις, καθώς ακολουθούσε η λιτάνευση της εικόνας στην πόλη. Σημαίες, λάβαρα, μουσική μπάντα, πλήθος κόσμου και εμείς τα παιδιά να ακολουθούμε με τα χέρια δεμένα πίσω στις άκρες της πομπής  με ειδικό βηματισμό που μας τον είχε διδάξει πριν από μέρες ο Γυμναστής μας. 
  Σήμερα  χάρη στις φιλότιμες προσπάθειες του αιδεσιμότατου κ. Μπαριωτάκη, του παπά Μανώλη, ανακαινίζεται και συντηρείται ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνος, εσωτερικά και εξωτερικά. Αγιογραφήθηκε εσωτερικά δια χειρός του δικού μας  διακεκριμένου αγιογράφου N. Γιαννακάκη. Το καμπαναριό του αναπαλαιώθηκε   και η αυλή του εξωραΐστηκε. Αλλά και για τη συνοχή της ενορίας του φροντίζει ο παπά - Μανώλης ασκώντας πολλαπλές πνευματικές και ανθρωπιστικές δραστηριότητες. Ο ίδιος έχει γράψει και την ιστορία του ναού.
 Κάθε χρόνο στις 12 του Δεκέμβρη ο πολιούχος μας άγιος γιορτάζει. Η καμπάνα του σημαίνει πιο γιορτινά. Περιμένει τους φίλους και πιστούς του παλιούς και καινούριους. Έχει πολλά γεροντάκια στην ενορία του, γιατί ανήκει στο παλιό Καστέλλι που συνεχώς φθίνει. Πολλοί έχουν φύγει στην αιωνιότητα. Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία έχομε στο νου μας την εικόνα τους καθώς στεκόταν στο  στασίδι τους. Άλλοι στέκουν τώρα στη θέση τους εκεί 
Ο εορτασμός κάθε χρόνο γίνεται λαμπρός χρόνια τώρα. Οι κάτοικοι της πόλης τιμούν τον πολιούχο τους, έρχονται και επισκέπτες και μαζί με όλους ο Άγιος  Σπυρίδωνας με τις σημαίες, τα λάβαρα του, τη μουσική και τα παιδιά του βγαίνει και περιπατεί σε όλη τη πόλη και ευλογεί πόλη και λαό.