ΥΨΗΛΗ ΓΕΝΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΧΑΜΗΛΗ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

Του Μανόλη Γ. Δρεττάκη
Τα μέτρα των Μνημονίων έχουν επηρεάσει τις γεννήσεις. Παρ’ όλα αυτά, όμως, στην Κρήτη και οι 3 από τους 4 νομούς της είχαν και το 2011 πολύ υψηλή γεννησιμότητα (γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους) και χαμηλή θνησιμότητα (θάνατοι ανά 1.000 κατοίκους). 
 Τα σχετικά στοιχεία είναι από τη βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ, πρώην ΕΣΥΕ). 
Ι. ΓΕΝΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Φαίνεται ότι στην Κρήτη και στους 3 από τους 4 νομούς της (εξαίρεση αποτελεί ο νομός Λασιθίου) το 2011 οι γεννήσεις ξεπέρασαν τους θανάτους. Αντίθετα στο Σύνολο Χώρας, για πρώτη φορά μετά το 2003, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις. Το ίδιο συμβαίνει και στο δεύτερο μέρος, δηλαδή στις γεννησιμότητα, θνησιμότητα και τη φυσική μεταβολή του πληθυσμού ανά 1.000 κατοίκους. 
Τα στοιχεία είναι συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα στοιχεία των άλλων νομών και περιφερειών της χώρας. Με την εξαίρεση του νομού Λασιθίου, η Κρήτη....
.....  και οι 3 άλλοι νομοί της κατέχουν πολύ υψηλές θέσεις στη γεννησιμότητα και στη φυσική μεταβολή του πληθυσμού και πολύ χαμηλές στη θνησιμότητα. Πιο συγκεκριμένα ανάμεσα στους 51 νομούς της χώρας το 2011:
-Στη γεννησιμότητα ο νομός Ηρακλείου κατέχει τη 2η θέση (την 1η κατέχει η Ξάνθη), ο νομός Χανίων την 4η, ο νομός Ρεθύμνου την 5η και ο νομός Λασιθίου την 23η.
-Στη θνησιμότητα ο νομός Ηρακλείου κατέχει την 50η θέση (έχει δηλαδή τη χαμηλότερη θνησιμότητα μετά από το νομό Δωδεκανήσου), ο νομός Ρεθύμνου την 49η, ο νομός Χανίων την 39η και ο νομός Λασιθίου την 24η.
-Στη φυσική μεταβολή ανά 1.000 κατοίκους ο νομός Ηρακλείου κατέχει την 3η θέση, η, ο νομός Ρεθύμνου την 4η και ο νομός Χανίων την 7η θέση. Οι τρεις αυτοί νομοί περιλαμβάνονται ανάμεσα στους 10 μόνο νομούς στους οποίους υπάρχει φυσική αύξηση του πληθυσμού. Ο νομός Λασιθίου κατέχει την 26η θέση ανάμεσα στους 41 νομούς στους οποίους υπάρχει φυσική μείωση του πληθυσμού. Ανάμεσα στις 13 περιφέρειες της χώρας η Κρήτη κατέχει την 1η θέση στη γεννησιμότητα, τη 12η στη (τη χαμηλότερη) θνησιμότητα και την 1η στη φυσική αύξηση του πληθυσμού ανά 1.000 κατοίκους. Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι μόνο σε άλλες 3 περιφέρειες (κατά σειρά στο Νότιο Αιγαίο, στην Αττική και στην Κεντρική Μακεδονία (οριακά), υπάρχει φυσική αύξηση του πληθυσμού. Στις άλλες υπάρχει φυσική μείωση.
ΙΙ. Ο ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΤΗ
Ο μέσος όρος ζωής είναι ο μέση ηλικία των θανόντων σε ένα συγκεκριμένο έτος. Δεν είναι το ίδιο με το προσδόκιμο επιβίωσης, δηλαδή το πόσα έτη αναμένεται να ζήσουν εκείνοι που γεννιούνται σε ένα συγκεκριμένο έτος. Ο μέσος όρος, όπως είναι φυσικό, εξαρτάται από το τι ποσοστό αντιπροσωπεύουν στο σύνολο των θανόντων εκείνοι και εκείνες που ήταν μεγάλοι σε ηλικία (π.χ. 80 ετών και άνω) στο σύνολο των θανόντων. Με τη σειρά τους ο αριθμός εκείνων που πεθαίνουν σε ηλικία 80 ετών και άνω εξαρτάται από την κατανομή του πληθυσμού κατά ομάδες ηλικιών. Δυστυχώς αυτή η κατανομή για τον πληθυσμό της απογραφής του 2011 δεν έχει δημοσιευτεί ακόμη, και κατά συνέπεια δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα αν η μέση ηλικία των θανόντων και το ποσοστό που αντιπροσωπεύουν στο σύνολο των θανόντων οι ηλικίας 80 ετών και άνω είναι δείκτες γήρανσης ή μακροβιότητος του πληθυσμού.
Ανάμεσα στους 4 νομούς της Κρήτης, στη μέση ηλικία τόσο του συνόλου των θανόντων όσο και το θανόντων κατά φύλο καθώς και στο ποσοστό εκείνων που ήταν 80 ετών και άνω την 1η θέση κατέχει ο νομός Λασιθίου και την τελευταία ο νομός Ηρακλείου.
-Ανάμεσα στους 51 νομούς της χώρας στη μέση ηλικία του συνόλου των θανόντων ο νομός Λασιθίου κατέχει την 5η θέση, ο νομός Ρεθύμνου την 29η, ο νομός Χανίων την 30η και ο νομός Ηρακλείου την 31η.
-Ανάμεσα στις 13 περιφέρειες της χώρας η Κρήτη κατέχει την 7η θέση στη μέση ηλικία του συνόλου των θανόντων.
-Όπως είναι γνωστό οι γυναίκες είναι μακροβιότερες από τους άνδρες. Το 2011, ανάμεσα στους νομούς της Κρήτης, μεγαλύτερη διαφορά στη μέση ηλικία θανάτου γυναικών-ανδρών σημειώθηκε στο νομό Ρεθύμνου και η μικρότερη στο νομό Ηρακλείου. Η διαφορά αυτή στο νομό Ρεθύμνου είναι μεγαλύτερη από εκείνη στο Σύνολο Χώρας, ενώ στο νομό Λασιθίου είναι ίση και στην Κρήτη και στους νομούς Ηρακλείου και Χανίων μικρότερη. Στη διερεύνηση των λόγων τους οποίους οφείλεται η μεγαλύτερη διαφορά στο νομό Ρεθύμνου θα βοηθήσει η δημοσίευση από την ΕΛΣΤΑΤ της κατανομής του πληθυσμού του κάθε νομού κατά φύλο και ηλικία. 
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως: Αντιπρόεδρος της Βουλής, Υπουργός και Καθηγητής της ΑΣΟΕΕ.