ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΙ ΛΕΥΚΟΡΕΙΤΕΣ

Σχεδόν αμέσως μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Άραβες 828 μ.χ, οι ανυπότακτοι Κρητικοί που γλίτωσαν τη σφαγή και τη δουλεία μετακινήθηκαν προς τις δυσπρόσιτες περιοχές του ορεινού συγκροτήματος των Λευκών Ορέων. Ενίσχυσαν με έργα τα φυσικά αμυντικά κτερίσματα, εκμεταλλεύτηκαν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα σπήλαια, τις χαράδρες, τα φαράγγια και τα όρη και εντάχθηκαν στους οικισμούς και τα χωριά της επαρχίας Σφακίων και στα ριζοχώρια της Κυδωνίας. Ξανάχτισαν εκκλησίες και ενίσχυσαν το θρησκευτικό φρόνημα των κατοίκων. Έτσι με τους ανένταχτους Κρητικούς δημιουργείται η κρητική αυτονομία των Λευκορειτών με προκρίτους, προεστούς και πατριαρχική διαιτησία (δημογεροντία), με ανώτατο αμφικτιονικό συνέδριο, το οποίο αποφάσιζε για τις γενικές υποθέσεις και τα ζητήματα. Οι Λευκορείτες αποτέλεσαν το σπόρο που αναστήθηκε ο εξαφανισθείς από τις γενοκτονίες των Σαρακηνών κρητικός πληθυσμός. Περήφανοι, γενναίοι, φιλοπάτριδες, μεγάλης αντοχής σε κακουχίες και κακοτοπιές, ανόρθωσαν την Ακρόπολη του Ελληνισμού, η οποία έμελλε να παίξει το σημαντικότερο ρόλο αντίστασης και αγώνα σε όλες τις φάσεις της κρητικής ιστορίας των ετών που ακολούθησαν. Το σημαντικό δε, είναι ότι δημιούργησαν την παράδοση της ελευθερίας και της ανένταχτης αντίληψης, στην όποια κατακτητική επιβουλή. Η φιλοσοφία τους «πολλά παιδιά, πολλά κουράδια και πολλές μέλισσες» αποδείχτηκε προνοητική. Θεωρούσαν την οικογένεια, το θεμελιώδες στοιχείο της κοινωνίας, την πνευματική συγγένεια καταλυτικό κύκλο της κοινωνικής σύνδεσης και αλληλεγγύης, οι δε βουλές των γερόντων καθόριζαν τον τρόπο σκέψης και δράσης τους. Η πληθυσμιακή τους ανάπτυξη σε τρίτη ή τέταρτη γενιά, τους ανάγκασε να επεκτείνουν την εγκατάστασή τους σε ολόκληρη την ορεινή Κρήτη από Δύση μέχρι και Ανατολή.
 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΘΟΥΛΑΚΗΣ