ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ !!!

 Κάποιος που θα ανοίξει ένα χάρτη της Ελλάδας κλίμακας 1: 500.000, εκτός από τα ονόματα των οικισμών (χωριών και πόλεων), θα διαβάσει τα ονόματα βουνών, ποταμών, λιμνών, θαλασσών, νησιών, κόλπων και ακρωτηρίων. Αυτά είναι τα πιο γνωστά, τα “μεγάλα” τοπωνύμια.
Αν πάρει στα χέρια του ένα χάρτη 1: 50.000, θα μπορέσει επίσης να δει, τα ονόματα που έχουν οι βρύσες, τα ρέματα, οι βουνοκορφές, οι ράχες, οι λάκκες, οι κάμποι, οι λόγγοι, τα κάστρα, τα μοναστήρια, τα ξωκλήσια, οι όρμοι και οι παραλίες. Όλα αυτά θεωρούνται μικροτοπωνύμια.
Τέλος, αν ξεφυλλίσει ένα βιβλίο συλλογής μικροτοπωνυμίων μιας περιοχής, θα βρει επιπλέον ονόματα για χώματα, αμμούδες, πέτρες, βράχια, μάρμαρα, γκρεμούς, λαγκάδια, διάσελα, γούβες, πλεύρες, στενά, σπηλιές, βάλτους, καταβόθρες, φωλιές, τρύπες, λιβάδια, δέντρα, αμπέλια, χωράφια, καλύβια, αχούρια, μαντριά, αλώνια, περιβόλια, αυλάκια, κανάλια, γεφύρια, στέρνες, πηγάδια, λουτρά, πύργους, βίγλες, καμίνια, μύλους, χάνια, μνήματα, χαλάσματα, ρούγες, στράτες, διβάρια και άλλα πολλά.
Εάν υπολογίσουμε ότι σε κάθε έναν από τους 13.180 οικισμούς της χώρας (απογραφή 2001), αναλογούν από 50 έως 100 μικροτοπωνύμια, γίνεται φανερό ότι ο τοπωνυμικός θησαυρός της Ελλάδας, αριθμεί περίπου ένα εκατομμύριο λέξεις. Πρόκειται βέβαια για έναν καλά κρυμμένο θησαυρό, ........
.... που όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια, το ελληνικό κράτος δεν επιθυμεί την ανακάλυψή του.
Στα τοπωνύμια ενός τόπου, υπάρχει μια χρονική διαστρωμάτωση. Άλλα δηλαδή τοπωνύμια είναι παλιά και άλλα νέα. Ορισμένα από αυτά έχουν λάβει το όνομά τους, από ανθρώπους που είναι ακόμα ζωντανοί και άλλα έχουν δοθεί από γενιές που έζησαν πριν από δεκάδες ή και εκατοντάδες χρόνια.
Η σημασία ενός τοπωνυμίου, την εποχή της ονοματοδοσίας, είναι απολύτως κατανοητή, καθώς το τοπωνύμιο παίρνει το όνομα από την ομιλούμενη γλώσσα των κατοίκων της περιοχής που βρίσκεται. Εάν η λέξη – όνομα δεν είναι ιδιωματική ή διαλεκτική, αλλά ανήκει στην ευρύτερη γλωσσική οικογένεια, τότε είναι κατανοητή και από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας.
Με το πέρασμα του χρόνου, το τοπωνύμιο αυτό μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Όσο το όνομα του τοπωνυμίου αποτελεί και λέξη (ή λέξεις) του καθημερινού λεξιλογίου, της ζωντανής γλώσσας, οι υπάρχουσες γενιές κατανοούν και τη σημασία του. Από ένα σημείο και μετά όμως, το τοπωνύμιο μπορεί να χρησιμοποιείται, δίχως αυτοί που το αναφέρουν να καταλαβαίνουν πια τι εννοεί. Γίνεται έτσι ένα “παράξενο” όνομα, μια άγνωστη λέξη, που όμως οι άνθρωποι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν, συχνά με φωνητική αλλοίωση, για να δηλώσουν τον ίδιο τόπο που δήλωναν και οι πρόγονοί τους.
Συμβαίνει επίσης συχνά, η σημασία ενός παλαιού τοπωνυμίου, να γίνεται αντιληπτή από τους ντόπιους ή τους κοντοχωριανούς, καθώς είναι όνομα – λέξη ενός ιδιωματικού λεξιλογίου, αλλά να είναι άγνωστη στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας, που χρησιμοποιεί την επίσημη κοινή γλώσσα.

... ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΘΟΞΟΟΥ

Αχλάδι -Αγία Παρασκευή Σητείας 1963 
Ασιγωνία -Ασή Γωνία Αποκορώνου 1965 
Ασιρότοι -Κρυονέριον Μυλοποτάμου 1955 
Βουτουφού -Λευκοχώριον Μονοφατσίου 1955 
Γενή Γκαβέ -Νέα Αξός Ρεθύμνης 1940 
Γερώλακκος -Παππαδιάνοι Κυδωνίας 1955 
Γιανίτσαρη Μετόχι -Πλάτανος Αποκορώνου 1957 
Γιαννίτσι -Βαϊνιά Ιεράπετρας 1932 
Γουρνιά -Πανόραμα Μονοφατσίου 1953 
Δοιμαεργιό -Κεδροχώρι Ρεθύμνης 1933 
Δουρβουτζά -Κυπάρισσος Τεμένους 1948 
Ελαιών -Καμισιανά Κισσάμου 1965 
Κακό Χωριό -Μεταξοχώριον Μονοφατσίου 1948 
Καμάρα -Καληδονία Κισσάμου 1957 
Καμισιανά -Ελαιών Κισσάμου 1957 
Κανένες Άγιος Σπυρίδων Σητείας 1955 
Κανλικαστέλλι -Προφήτης Ηλίας Τεμένους 1955 
Καπίστρι -Σταυρός Ιεράπετρας 1955 
Καρπατσουλιανά -Πλάτανος Σελίνου 1957 
Καστέλι -Κίσσαμος Κισσάμου 1969 
Κατούνα -Άγιος Δημήτριος Αποκορώνου 1957 
Κατσιβελλιανά -Άγιος Παύλος Σελίνου 1957 
Κάτω Βλυχάδα -Βλυχάδα Μυλοποτάμου 1963 
Κάτω Παλαιόκαστρο -Καλλεργιανά Κισσάμου 1971 
Κλεψήμια -Δοξαρόν Ρεθύμνης 1933 
Κολοκάσια -Άγιος Γεώργιος Χανίων 1940 
Κοπράνα- Άσπρον Αποκορώνου 1957 
Κούνενι -Βάθη Κισσάμου 1957 
Κουφαλωτός -Άγιος Απόστολος Σελίνου 1957 
Λαρδάς -Γραμβούσα Χανίων 1940 
Λουσέστι -Άγιος Ιωάννης Μιραμπέλλου 1955 
Μαγκασάς- Βρυσίδιον Σητείας 1955 
Μέσα Κατσαμπά -Ρέμα Τεμένους 1963 
Μισιριού -Κρυονέριον Σητείας 1955 
Μούλετε -Χρυσαυγή Κισσάμου 1957 
Μουχτάροι -Ευαγγελισμός Πεδιάδος 1956 
Μπαμπαλή -Καλλιθέα Πεδιάδος 1952 
Μπαμπαλής -Άγιοι Πάντες Αποκορώνου Χανίων 1957 
Μπιτζαριανό -Πηγή Πεδιάδος 1955 
Μπραχίμο -Δάφνη Ρεθύμνης 1933 
Μυρσιγιού -Μητάτον Σητείας 1952 
Νέα Αξός -Δροσιά Μυλοποτάμου 1964 
Νέος Άγιος Βασίλειος -Άγιος Βασίλειος Ρεθύμνης 1955 
Νεφς Αμάριον -Αμάριον Αμαρίου 1955 
Ξουζανά -Καλαμιώτης Μυλοποτάμου 1933 
Παθιακιανά -Καλλιθέα Κισσάμου 1957 
Παθιακιανά -Νερατζιά Κισσάμου 1957 
Παλαιό Μητάτο -Μητάτον Σητείας 1952 
Παπαδιανά -Δάφνη Κισσάμου 1963 
Παρσάς -Μεταξοχώριον Ιεράπετρας 1955 
Πασακιανά -Δρακόβρυση Σελίνου 1957 
Πασαλιανά -Ελληνικόν Κυδωνίας 1957 
Πεταλαριφιανά -Κρυονέριον Σελίνου 1957 
Πηγαϊδούρι -Πολυθέα Πεδιάδος 1929 
Ρουκάκα -Χρυσοπηγή Σητείας 1955 
Σπιναλόγκα -Καλυδών Μιραμπέλλου 1954 
Τουρτούλοι -Άγιος Γεώργιος Σητείας 1955 
Τσαλιανά -Αγία Τριάς Σελίνου Χανίων 1961 
Τσαλικάκι -Αγία Μαρίνα Μαλεβιζίου Ηρακλείου 1955 
Τσιβρεμιανά - Γέφυρα Σελίνου 1957 
Χαϊδέρης -Καλλιθέα Κισσάμου 1957 
Χαϊδέρης -Νεραντζιά Κισσάμου 1957 
Χαιρεθιανά -Πλαγιά Κισσάμου 1963 
Χαρβάτα -Περιστέριον Κισσάμου 1957 
Χατζανών Μετόχια -Χατζανά Πεδιάδος 1963 
Χατζηβέης -Πλάτανος Σελίνου 1957 
Χατζημεμεθιανά -Μηλέα Κισσάμου 1957 
Χουμουσιανά -Λαγκαδάς Σελίνου 1952 
Αγακιανά -Λόφος Σελίνου 1957 
Αναχουρδομέτοχα -Ελεύθερνα Ρεθύμνης 1933 
Άνω Παλαιόκαστρο -Πολυρρήνια Χανίων 1940 
Αρκουδά -Αδριανός Μιραμπέλλου 1932 
Αρκούδαινα -Αρχοντική Ρεθύμνης 1926 

Δεν μου αρεσει κανενα απο τα νεα ονόματα. Προφερω πάντα τα αρχικά. Οι παλιές ονομασίες, περιέχουν την ιστορία του κάθε τόπου. Το Γενι γκαβέ ειναι Γενί Γκαβέ και του Μπαμπαλή ειναι Μπαμπαλή. Οπως και η Αλιτζανή (αλτης του Διός) ειναι Αλιτζανή. Το Τσαλικάκι ειναι Τσαλικάκι, και η Βουτουφού ειναι Βουτουφού.
ΠΗΓΗ