ΧΑΤΖΗΛΙΚΙ. ΤΟ ΠΡOΣΩΝΥΜΙΟ ΧΑΤΖΗΣ

Ο όρος Χατζής, αραβικά Χατζ (HATJI), απαντάται εθιμικά ως προσωνύμιο μουσουλμάνων και χριστιανών, σημαίνοντας το προσκύνημα που έχει κάνει αυτός που το φέρει, στον ιερό τόπο της θρησκείας του. Η λέξη προέρχεται από το αραβικό "χατζ" που σημαίνει "στέκομαι μπροστά σε μια θεότητα σε ιερό μέρος" ή "ταξίδι σε ένα ιερό μέρος

Ως τίτλος απονέμεται στους μουσουλμάνους στο θρήσκευμα προσκυνητές που πραγματοποιούν το ΧΑΤΖ, το ιερό ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ δηλαδή στην ιερή πόλη του ΙΣΛΑΜ τη ΜΕΚΚΑ (το οποίο λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο τον δωδέκατο ισλαμικό μήνα, Ντουλ - Χιτζά) και το οποίο αποτελεί τον πέμπτο από τους ΠΕΝΤΕ ΣΤΥΛΟΥΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ. Όλοι οι υγιείς άντρες και γυναίκες που έχουν την οικονομική δυνατότητα πρέπει να κάνουν το χατζ τουλάχιστον μια φορά στην ζωή τους. Ο τίτλος για τους άντρες που πραγματοποιούν το τελετουργικό προσκύνημα είναι Χατζή και για τις γυναίκες Χατζά.
Ως προσωνύμιο τίθεται (κατ΄ έθιμο) προ του ονόματος του κάθε Χριστιανού (στο θρήσκευμα) που επισκέπτεται τους ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ και που βαπτίζονται το διαβατό πόρο Μοχαντέτ Χατζλέ λέγονται χατζήδες, εκ του «χατζή». Βέβαια η αποδοχή του προσωνυμίου "Χατζής" στούς ανδρες και στις γυναίκες Χατζίνα ασφαλώς και δεν είναι υποχρεωτική. Αποτελεί όμως νόμιμο λόγο (εθιμικού δικαίου) αλλαγής του επιθέτου των απογόνων του προσκυνητή. Έχουν δε σημειωθεί πολλές τέτοιες αντικαταστάσεις επιθέτων. Π.χ. ένας χριστιανός που ονομάζεται Ανδρέας επισκέπτεται τους Αγίους Τόπους και όταν επιστρέφει προσφωνείται Χατζηανδρέας. Τα παιδιά του που ενδεχομένως έφεραν το επίθετο Ανδρέου μπορούν να το αντικαταστήσουν με το Χατζηανδρέου.
Ανεξάρτητα από την επιστολογραφία σε εμπορικές κυρίως επιγραφές (ταμπέλες) προς περιορισμό του ονόματος αντί Χατζής τίθεται το ενδεικτικό Χ" προ του επιθέτου. Σήμερα το έθιμο αυτό τείνει να σβήσει.