Η ΠΛΑΝΗ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Του Μανούσου Γ. Βολουδάκη
Μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης δείχνει να αντιμετωπίζει θετικά το ενδεχόμενο κυβερνήσεως συνεργασίας μετά τις επόμενες εκλογές. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτοί που υποστηρίζουν την ιδέα της συνεργασίας έχουν κατά νου μια διαδικασία διακυβέρνησης όπου κάθε στιγμή επικρατεί η συνισταμένη των απόψεων. Υποθέτουν μάλιστα ότι η συνισταμένη είναι προτιμότερη από τις συνιστώσες της.
Δεν είναι όμως έτσι ο πραγματικός κόσμος. Υπάρχουν διλήμματα πολιτικής στα οποία π.χ. η επιλογή Α είναι η σωστή και η Β είναι η λάθος. Αν μια πολιτική δύναμη υποστηρίζει το Α και μια το Β, δεν μπορεί να προτείνει κανείς «να μοιράσουμε τη διαφορά» μεταξύ Α και Β. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι θα κάνουμε το μισό δρόμο προς το λάθος, απλώς και μόνο για να είμαστε μεγαλύτερη παρέα στη διαδρομή! Τέτοιου είδους δίλημμα που έπρεπε να απαντηθεί με ένα ναι ή με ένα όχι ήταν π.χ. η προσφυγή στο ΔΝΤ και το Μνημόνιο. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έκανε τη λάθος επιλογή. Μέση οδός σε εκείνη την περίπτωση δεν υπήρχε.
Ακόμα κι αν σε κάποιες περιπτώσεις είναι εφικτό να υπάρξει συμφωνία.....
....... σε βασικές πολιτικές μεταξύ δυο ή περισσοτέρων κομμάτων, με τα δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας μια κυβέρνηση συνεργασίας θα είναι λιγότερο αποτελεσματική από μια αυτοδύναμη μονοκομματική. Κι αυτό γιατί μια κυβέρνηση συνεργασίας θα είναι περισσότερο ευάλωτη απέναντι σε δυο από τις δυνάμεις που θα κληθεί να τιθασεύσει: απέναντι στη γραφειοκρατία και απέναντι στα επί μέρους συμφέροντα που είναι φυσικό να επιχειρούν να ποδηγετήσουν την κυβερνητική πολιτική. Όποιος θέλει να εκτροχιάσει την προσπάθεια μιας κυβέρνησης συνεργασίας, μπορεί να αξιοποιήσει τις διαφορετικές πολιτικές τοποθετήσεις και προτεραιότητες των μελών της για να προκαλέσει εικονική ή πραγματική ενδοκυβερνητική σύγκρουση. Επιπλέον, μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία η οποία είναι προϊόν ισορροπιών, εξαρτάται πάντα από τον ασθενέστερο κρίκο της. Όσο περισσότερα τα κέντρα των αποφάσεων, τόσο πιο εύθραυστη η κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Πέραν της περιορισμένης αποτελεσματικότητας, μια κυβέρνηση συνεργασίας έχει στην πράξη και περιορισμένη λογοδοσία στους πολίτες. Οι πολίτες όταν ψηφίζουν μια παράταξη, νομιμοποιούν και το πρόγραμμά της. Μια κυβέρνηση συνεργασίας θα έχει πρόγραμμα που θα προκύπτει από τη σύνθεση των προγραμμάτων των εταίρων. Ποιος όμως έχει την εξουσία να συνθέσει τα όσα –διαφορετικά- επέλεξαν οι πολίτες; Ποιος θα εγγυηθεί ότι το αποτέλεσμα της «σύνθεσης», δε θα είναι ένα πρόγραμμα – Φρανκενστάιν, συρραφή ασύνδετων μεταξύ τους προτάσεων; Κατά την υλοποίηση δε του προγράμματος, σε μια κυβέρνηση συνεργασίας είναι σχεδόν αδύνατο να επιμερισθεί μεταξύ προσώπων και παρατάξεων η ευθύνη της κάθε πράξης ή παράλειψης. Με άλλο λόγια, στο τέλος της θητείας μιας κυβέρνησης συνεργασίας, οι πολίτες δεν θα ξέρουν που «να στείλουν το λογαριασμό», θετικό ή αρνητικό.
Το γεγονός ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ απέτυχε παταγωδώς δεν οφείλεται στο γεγονός ότι είναι αυτοδύναμη. Άλλωστε στις κρισιμότερες από τις εγκληματικά λανθασμένες επιλογές της, όπως το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο, αναζήτησε και βρήκε πρόθυμους υποστηρικτές και εκτός ΠΑΣΟΚ! Μπορεί λοιπόν να ακούγεται ωραία η λέξη «συνεργασία», αλλά τα ωραία λόγια δεν αρκούν. Η λογική ανάλυση των δεδομένων δείχνει ότι στην πραγματικότητα το ζητούμενο σήμερα είναι ισχυρή, αυτοδύναμη κυβέρνηση, με καθαρή εντολή πάνω σε σαφές πρόγραμμα εξόδου από την κρίση.
 *Πρώην βουλευτής Χανίων