Η ΑΛΛΗ ΚΙΣΑΜΟΣ

Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη

Συχνά ακούμε τη φράση "σήμερα καταστράφηκε ο κοινωνικός ιστός" και εν πολλοίς έτσι έχει συμβεί. Έτσι μας οδήγησαν οι κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι χρόνια τώρα μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο τώρα και τριάντα χρόνια διαμόρφωσαν. Μη ξεχνάμε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα  παράγει  το είδος των πολιτών.
Η λέξη ιστός στην κυριολεξία σημαίνει δίχτυ το οποίο περιέχει διάφορα στοιχεία, τα συνέχει αρμονικά και φαίνονται ένα όμορφο σύνολο, κάτι παραπάνω από το άθροισμα των στοιχείων.
Έτσι και ο κοινωνικός ιστός είναι το ανεπαίσθητο δίχτυ που περιέχει στοιχεία της κοινωνίας: δομές, τάξεις, φορείς, αρχές, κανόνες, νόμους, ρόλους αξίες, που η ίδια η κοινωνία καθόρισε για να εξασφαλίσει τη συνοχή της. Ένα σύνολο λοιπόν, ο κοινωνικός ιστός, που είναι κάτι παραπάνω από το κάθε ένα χωριστό στοιχείο της κοινωνίας.
Στις παραδοσιακές κοινωνίες ήταν όλα διακριτά: ρόλοι, τάξεις.
Ήταν προσωποποιημένα. Υπήρχε μια αναγνώριση στον ανώτερο για οποιοδήποτε λόγο, είτε από σεβασμό, είτε από φόβο-υπήρχε δυστυχώς και ο επιβεβλημένος σεβασμός σε μηδενικά, μα, μήπως και σήμερα δεν υπάρχουν ανώτερα μηδενικά; Η εργασία δεν ήταν αλλοτριωμένη. Ο εργάτης, ο μάστορας, ο τεχνίτης η μοδίστρα είχαν σχέση με το δημιούργημα τους, γιατί το παρήγαγαν ολόκληρο και ήταν το μεράκι τους μέσα στο δημιούργημα. Το έβλεπαν, το καμάρωναν. Το εργαστήριο τους είχε  προσωπικότητα και ήταν στέκι και για τους άλλους. Έτσι το επάγγελμα γινόταν και λειτούργημα της κοινωνίας
 Σήμερα ο εργάτης παράγει επί οκτώ ώρες μόνο πόδι καρέκλας, ή μόνο βίδες, ή μόνο γαζί και τα σούπερ μάρκετς είναι τόσο απρόσωπα. Ράφια καρότσια, προϊόντα και ταμεία.
Το ίδιο συνέβαινε και με τους παρέχοντες υπηρεσίες στο δημόσιο υπαλλήλους σε υπηρεσίες, εκπαιδευτικούς, σε οργανισμούς κοινής ωφέλειας. Αυτοί ζούσαν μόνιμα  για αρκετά χρόνια στις κοινωνίες που υπηρετούσαν, συνδεόταν με τους ανθρώπους του τόπου, γνώριζε ο ένας τον άλλον, συμμετείχαν σε εκδηλώσεις, σε χαρές και σε λύπες.
Σήμερα όλοι οι παραπάνω είναι μεταφερόμενοι από τον τόπο εργασίας. Με το που τελειώνουν φεύγουν, προς τον τόπο κατοικίας που είναι κάποιο αστικό κέντρο. Κανένα άλλο ενδιαφέρον  για τον τόπο εργασίας και την κοινωνία.
Εξ άλλου όλοι πια, έχουν τα ίδια πράγματα και αυτό αρκεί: αυτοκίνητο, σπίτι, εξοχικό, κινητό …. Σήμερα είναι η κοινωνία του έχειν. Η παλαιότερη ήταν κοινωνία του Είναι, κατά τον Έριχ Φρόμ,
Με πολλές άλλες  σκέψεις, γυρίζω, στα εφηβικά μου χρόνια και θυμάμαι ...
...μια  όμορφη εκδήλωση, που  πρώτη φορά καθιέρωσε ο τότε επίσκοπος, σήμερα Γέρων Ειρηναίος, από Κισάμου Μητροπολίτης (συγχωρείστε με αλλά δε συμμερίζομαι τον χαρακτηρισμό «παππούς» που τείνει να καθιερωθεί γι αυτόν. Το πρόσωπο είναι άλλου μεγέθους).
Η εκδήλωση αυτή υπογράμμιζε την έννοια της κοινωνίας, της αμοιβαίας προσφοράς και συμμετοχής για το καλό του συνόλου.
 Κάθε παραμονή πρωτοχρονιάς το βράδυ στις δώδεκα η ώρα στην αρχή ,αργότερα ενωρίτερα, η Μητρόπολη και κατ΄επέκταση η εκκλησία, στο  ενοριακό κέντρο του Αγίου Σπυρίδωνος  ευλογούσε  και έκοβε την πίτα με το λαό της. Γεμάτη η αίθουσα, όπου παρίσταντο οι εκπρόσωποι όλων των δημοσίων υπηρεσιών, όλοι οι σύλλογοι, επαγγελματίες, εργάτες και βιοτέχνες και απλοί άνθρωποι και ηλικιωμένοι που δεν είχαν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε ρεβεγιόν…
Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι μετά τα καθιερωμένα κομμάτια της πίτας προς τους Αγίους ,ο επίσκοπος, έκοβε μερίδα για κάθε υπηρεσία, φορέα, σωματείο, σύλλογο και αναζητώντας τον αντίστοιχο  παριστάμενο εκπρόσωπο το προσέφερε, με πολλές ευχαριστίες για τις υπηρεσίες όλου του χρόνου στην κοινωνία. Χαρακτηριστική ακουγόταν η αφιέρωση: για το Δήμο μας, για το ταμείο μας, να έχει χρήματα, για τους εκπαιδευτικούς μας που μαθαίνουν τα παιδιά μας γράμματα, για το ταχυδρομείο μας που μας φέρνει τα νέα μας, για την τράπεζα μας που μας δανείζει, για τους εμπόρους μας, που μας προμηθεύουν, για του χτίστες μας που μας φτιάχνουν τα σπίτια μας, για τις γυναίκες που μας  φροντίζουν, για τους ιατρούς μας που μας γιατρεύουν, για τους φουρνάρηδες που μας φτιάχνουν το ψωμί μας…για…για…..
Στο παιδικό μου μυαλό, φάνταζε υψίστη αναγνώριση και τιμή αυτή η εκδήλωση για τους ανθρώπους του τόπου, που ζούσαν και εργαζόταν πάνω σε αυτόν. Και τους ανέβαζε και τους υπενθύμιζε  και την κοινωνική τους ευθύνη. Παράλληλα υπογράμμιζε και την κοινωνική διάσταση της όποιας εργασίας πέρα από το αντίτιμο. Και τέλος ήταν και μια ευγενική αξιολόγηση για το έργο ζωής του καθενός. Ήταν από τις ουσιαστικότερες νομίζω εκδηλώσεις που αποδεικνύουν και αναδεικνύουν τον κοινωνικό ιστό.
Σε μια εποχή που δήμοι και σύλλογοι και σωματεία μέσα σε θορυβώδεις θερινές εκδηλώσεις βρίσκουν την εύκολη λύση της βράβευσης και τιμής των χιλιάδων νεοεισαχθέντων (δεν υποτιμούμε την επιτυχία των παιδιών) στα ΑΕΙ, καλό θα ήταν να σκεφτούμε και άλλους νέους και μεγαλύτερους ανθρώπους του τόπου που μπορεί να μην εισήχθησαν, αλλά παραμένουν στον τόπο, ζουν, και επιχειρούν. Παράγουν εξάγουν, βγάζουν τον τόπο μας έξω από τα σύνορα του και μπορούν να αποτελέσουν και πρότυπα για τους νέους, ή ακόμα και άλλους που κατέθεσαν και προσέφεραν επί δεκαετίες, από διάφορα μετερίζια στον τόπο.
Δε θα αναφερθώ ονομαστικά γιατί μπορεί να παραλείψω κάποιο και θα είναι άδικο.  α περιγράψω επιχειρήσεις απλά:
Μεγάλα ελαιουργεία με τυποποιήσεις ελαιολάδου και συμμετοχές σε παγκόσμιες εκθέσεις, μεγάλες βιοτεχνίες παξιμαδιών, επιχειρήσεις παραγωγής και τυποποίησης κρασιού. Βιολογικά προϊόντα. Τυροκομικά προϊόντα. Μέλι. Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Επιπλοποιίας. Βιοτεχνίες που παράγουν ξεροτήγανα χυλοπίτες και άλλα εδέσματα.
Όλοι αυτοί  αξίζουν ένα δημόσιο έπαινο και αναγνώριση γιατί και παράγουν και θέσεις εργασίας δίδουν και παράδειγμα επαγγελματικού προσανατολισμού γίνονται. Δε πρέπει να ξεχνούμε και τον  Αντώνη  τον εκδότη της Εφημερίδας που μαζί με την Ελένη καταθέτουν τόσο μεράκι και στέλνουν την Κίσαμο σε όλο τον κόσμο κάθε εβδομάδα. Τέλος παράδειγμα  για νέα παιδιά για το τι πετυχαίνει η θέληση, πέρα από κέρδος είναι ο Γιάννης ο Πατεράκης  με το κανάλι «Κίσαμος». Μηχανικός ο Γιάννης με τη γνήσια σημασία της λέξης. Μου αρέσει να περνώ έξω από το μαγαζί του και να βλέπω τόσες μηχανές και σιδηρικά ουρά οι άνθρωποι με την αγωνία  στο πρόσωπο γιατί τους χάλασε το μηχανάκι πάνω στη δουλειά και ο Γιάννης πάντα με χαμόγελο να προσπαθεί να μαστορεύει. Και ύστερα και η κάμερα,το κανάλι του, με την απλοϊκότητα και συνάμα αυθεντικότητα του.
Σκέφτομαι πολλές φορές ότι τέτοια εργαστήρια  έπρεπε να τα επισκέπτονται ομάδες από σχολεία ,έχουν πολλά να διδάξουν.
Στην καθημερινή της Κυριακής 5 Ιουνίου υπήρχε άρθρο με τίτλο:
Βραβεία στην Ελλάδα της προκοπής. Βραβεύτηκαν, στο Μουσείο  Μπενάκη, ιδιώτες και συνεταιρισμοί, μονάδες παραγωγής, λαχανικών, τυροκομικών, ελαιόλαδου κ.α. Σε μια βραδιά αποκαλύφτηκε μια άλλη πατρίδα.
Και στην Κίσαμο λοιπόν πέρα από τη μιζέρια υπάρχει και άλλη Κίσαμος και χρειάζεται  προβολή, στήριξη, διευκόλυνση και έπαινο. Και πάνω απ΄όλα επανασύνδεση του κοινωνικού ιστού.