ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Είναι μια από τις ελάχιστες ομαδικές φωτογραφίες Κρητών επαναστατών του 19ου αιώνα. Απεικονίζει οπλαρχηγούς των επαρχιών Κυδωνίας, Σελίνου και Κισσάμου του νομού Χανίων που συμμετείχαν στις επαναστάσεις από το 1866 μέχρι και την τελευταία του 1896-97.
Η σπάνια αυτή φωτογραφία είχε διασωθεί στο φωτογραφείο Διαμαντοπούλου της Αθήνας, όπου την εντόπισε το περιοδικό «Κρητική Εστία», που κυκλοφορούσε στην πρωτεύουσα, και τη δημοσίευσε τον Σεπτέμβριο του 1955. Την αναδημοσιεύομε σήμερα, παρακάμπτοντας τον «κανόνα» να φιλοξενούμε στη στήλη αδημοσίευτες εικόνες, ακριβώς λόγω της ιστορικού γεγονότος της συνεύρεσης τόσων μορφών των κρητικών αγώνων.
Σωστά το περιοδικό επισημαίνει ότι οι 64 επαναστάτες (ανάμεσά τους υπάρχουν και δύο γυναίκες) είναι άοπλοι, άρα θα πρέπει να απαθανατίστηκαν σε περίοδο ειρήνης. Πιθανότατα τον πρώτο καιρό της αυτονομίας της Κρήτης, και οπωσδήποτε πριν το 1905, όταν μερικοί εκ των εικονιζόμενων είχαν ήδη πεθάνει. Από τη μαρτυρία του τότε διευθυντή του σανατορίου Χανίων γιατρού Γ. Τσουρή, ο πατέρας του οποίου είναι ανάμεσα στους οπλαρχηγούς, συμπεραίνεται ότι πιθανότατα είχαν φωτογραφηθεί στη Μαλάξα, όπου συγκεντρώθηκαν, ίσως με πρόσκληση του Αριστείδη Κριάρη, του μοναδικού πολιτευόμενου της φωτογραφίας. Ο Τσουρόβαρδας, πατέρας του διευθυντή του Σανατορίου, είχε αυτή τη φωτογραφία, την οποία αποκαλούσε της Μαλάξας. Άρα πιθανότατα εκεί είχαν ποζάρει οι καπεταναίοι.
Η έρευνα της «Κρητικής Εστίας» εντόπισε και τα ονόματα των περισσοτέρων οπλαρχηγών που εμφανίζονται, παραθέτοντας και τα χωριά τους:

Στην πρώτη σειρά (όλοι που κάθονται στο έδαφος), από αριστερά:

1ος Ιωάννης Τροχαλάκης (Πλατυβόλα Κεραμειών)
2ος Μ. Καυκαλάς (Θυμιά Κεραμειών)
3ος Εμμανουήλ Σαρικάκης (Αλωνάκι Κεραμειών)
7ος Ιωάννης Αθουσάκης (Κάμποι Κεραμειών)
8ος Ιωάννης Κορκίδης, γιός του γενικού αρχηγού Σελίνου Κωνσταντίνου
9ος (στη μέση με την κάπα) Παναγιώτης ή Πανάγαθος Μπούλακας (Θέρισσο)
10ος Στέφανος Ψαρουδάκης
12ος (με το κασκέτο) Στέφανος Παπαδάκης (Λάκκοι)
13ος Νικόλαος Μανουσάκης (Λάκκοι)
14ος Μιχαήλ Κασσελάκης (Αγριλέ Σελίνου)
18ος Γεώργιος Παπαγρηγοράκης (Ροδοβάνι)

Στη δεύτερη σειρά, οι καθισμένοι:
1ος Δημήτριος Κατελάνος (Κεραμειά)
2ος Στυλιανός Ποντικάκις (Κάμποι)
3ος Ιωάννης Καλογερής (Κάμποι)
4ος Γεώργιος Χναράς (Δρακώνα Κυδωνίας)
5ος Γ. Γιαννουδοβαρδής (Κίσσαμος)
6ος Παπά Μανόλης Κάσσελος (Αγριλέ)
7ος Νικόλαος Μάντακας (Λάκκοι)
8ος Αντώνιος Πεντάρης (Βατόλακκος)
9ος Χριστόφορος Σκουλουδάκης (Βουλγάρω)
10ος Παπά Γιάννης Πρωτοπαπαδάκης (Επανοχώρι Σελίνου)
11ος Ιωάννης Σκουλάς (Λάκκοι)
12ος Ιωάννης Βολάνης (Λάκκοι)
14ος Εμμανουήλ Γιαννακάκις (Ζουνάκι Κυδωνίας)
15ος Αναγνώστης Μάντακας (Λάκκοι)
16ος Νικόλαος Μάντακας (Λάκκοι)
18ος Βαρδής Μπενής (Προδρόμι Σελίνου)

Τρίτη σειρά, όρθιοι μπροστά:
1ος Δημήτριος Παπαδογιάννης (Αλωνάκι)
2ος Δημήτριος Γομπάκις (Χωστή Κυδωνίας)
3ος Κορκίδης (Γαλατά)
4ος Μιχαήλ Καβρούλης
5ος Παπά Γιάννης Μαυρακάκις (Μεσκλά)
9ος Ιωάννης Μπολάνης ή Αρετογιάννης (Λάκκοι)
11ος Σταμάτης Κανελλής, γιατρός (Λάκκοι)
12ος Αντώνιος Πεντάρης (Βατόλακκος)
14ος Αναγνώστης Πρωτόπαπας ή Καλύβας (Επανοχώρι Σελίνου)
15ος Αριστείδης Κριάρης

Τελευταία σειρά όρθιων:
1ος Γεώργιος Αρετάκης (Κάμποι)
3ος Βαρδής Τσουράκης ή Τσουρόβαρδας (Λειβαδάς Σελίνου)
5η Καντηλιέραινα (Κεραμειά)
6η Κοντογιάννενα (Καμπανού Σελίνου)
11ος Μιχαήλ Βουράκης (Μονή Σελίνου)
12ος Δημήτριος Γομπάκης (Χωστή Κυδωνίας).

ΠΗΓΗ http://www.patris.gr/articles/191352/124772