ΧΑΝΙΑ-ΚΥΔΩΝΙΑ

Η ευρύτερη περιοχή των Χανίων κατοικείται συνεχώς από την Νεολιθική εποχή μέχρι σήμερα. Στην διάρκεια του Μινωικού πολιτισμού (2600-1100 π.Χ.), στην θέση "Καστέλι", βρισκόταν η αρχαία πόλη "Κυδωνία", μια από της σημαντικότερες και ισχυρότερες αυτόνομες πόλεις κράτη της περιόδου. Μετά την καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού η Κυδωνία εποικίζεται ,όπως και ολόκληρο το νησί, από τους Αχαιούς ,στην συνέχεια από τους Δωριείς και το 69 π.Χ. από τους Ρωμαίους.
Την Α! Βυζαντινή περίοδο (330-824 μ.Χ.) η Κυδωνία ήταν επισκοπική έδρα της περιοχής μέχρι το 824 μ.Χ. που καταστρέφεται από τους Σαρακηνούς .

Σε αυτή την περίοδο, της Αραβοκρατίας (828-961) μ.Χ. εμφανίζεται η ρίζα του τοπωνυμίου Χανιά. Το 961 μ.Χ η Κρήτη απελευθερώνεται από τον στρατηγό του Βυζαντίου Νικηφόρο Φωκά και διανύει την δεύτερη Βυζαντινή Περίοδο. Ο οικισμός της Κυδωνίας παραμένει ένα σημαντικό στρατιωτικό κέντρο και ο λόφος Καστέλι οχυρώνεται περιμετρικά .

Τμήμα του Βυζαντινού αυτού τείχους σώζεται μέχρι σήμερα. Στην Τέταρτη Σταυροφορία 1204 μ.Χ., με την διάλυση του Βυζαντινού κράτους η Κρήτη παραχωρείται στην Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας, και διαιρείται αρχικά σε έξι και αργότερα σε τέσσερα μεγάλα διαμερίσματα. Ένα από αυτά παραμένει το διαμέρισμα των Χανίων (Canea) με κέντρο τα Χανιά. Το 1252 η Βενετία αποφάσισε να εποικίσει την πόλη των Χανίων. Οι Βενετοί εγκαταστάθηκαν αρχικά στο λόφο Καστέλι, μέσα στο Βυζαντινό τείχος, όπου διαμόρφωσαν τον νέο οικισμό. Στους πρόποδες του λόφου αναπτύχθηκαν τα προάστια που αργότερα τα περιέκλεισαν τα καινούρια Ενετικά τείχη.

Η πόλη και το λιμάνι της, δεύτερη σε σημασία για το Ενετικό Βασίλειο της Κρήτης, μετά τον Χάνδακα, (το σημερινό Ηράκλειο), αποτέλεσε σημαντικό κέντρο εμπορίου με σημαντικές εγκαταστάσεις προστασίας του στόλου. Το 1645, μετά από δύο μήνες πολιορκία, τα Χανιά παραδίδονται στους Τούρκους, και το 1669 όλη η Κρήτη βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή.
Η πόλη των Χανίων γνωρίζει νέα οικονομική ακμή, καθώς αναπτύσσεται σημαντική κίνηση γύρω από το εμπόριο τοπικών προϊόντων. Η Κρητική Επανάσταση του 1897 είχε σαν αποτέλεσμα την διεθνή κατοχή της Κρήτης από τις μεγάλες δυνάμεις, την Αγγλία την Γαλλία και την Ρωσία. Κύριο κέντρο δράσης αυτών των γεγονότων αποτέλεσαν τα Χανιά. Ο Τουρκικός στρατός αποχωρεί από την Κρήτη τον Νοέμβριο του 1898 και συγχρόνως εγκαταλείπει το νησί ο μισός Μουσουλμανικός πληθυσμός. Με την ίδρυση της ημιαυτόνομης "Κρητικής Πολιτείας" στα 1898, τα Χανιά γνωρίζουν την μεγαλύτερη ακμή στην ιστορία τους ως πρωτεύουσα της Κρήτης και ζουν έντονα κάτω από τις νέες συνθήκες.

Μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα (1913) τα Χανιά παραμένουν πρωτεύουσα του νησιού και είναι η περίοδος που αρχίζει η συστηματική ανάπτυξη και χάραξη της πόλης των Χανίων έξω από τα τείχη. Αυτή την περίοδο γίνεται σταδιακή κατεδάφιση τμημάτων του τείχους και σημαντικών κτιρίων. Κατά τον Β! Παγκόσμιο Πόλεμο μεγάλο τμήμα της περιτειχισμένης πόλης καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς. Σήμερα η πόλη εντός των τειχών έχει χαρακτηρισθεί ως "ιστορικό διατηρητέο μνημείο" και γίνεται προσπάθεια διατήρησης και ανάδειξης της.

Το Σάββατο έγινε η παρουσίαση ενός καταπληκτικού λευκώματος από την ΚΕ' Εφορεία Χανίων που περιλαμβάνει 21 διαφορετικές ανασκαφές μέσα στην πόλη των Χανίων. Ανασκαφές που αναφέρονται σε διαφορετικούς καιρούς, σε πολλαπλές εποχές, που αποτελούν μακρινή αλλά και άμεση σύνδεση με το παρόν και το μέλλον αυτού του τόπου.

Μια προσπάθεια της αρχαιολογικής υπηρεσίας να παρουσιάσει το άγνωστο σε πολλούς έργο της όλα αυτά τα χρόνια.

Η επιμέλεια του λευκώματος ανήκει στην κ. Μαρία Ανδρεαδάκη -Βλαζάκη και για την έκδοση του εργάστηκαν όλοι οι αρχαιολόγοι της υπηρεσίας.Οι καταπληκτικές φωτογραφίες είναι έργο του φίλου Ηλία Ηλιάδη!!